2006.03.30: Bebek Endüstriler Tezi

30.3.2006 Perşembe günü 9:30 - 12:20 saatleri arasında yapılan üç derste, UIP_2006-06.ppt dosyası yardımıyla, gelişmekte olan ekonomilerde uygulanan korumacı politikaların dayanağını oluşturan "bebek/genç endüstriler tezi" (Kibritçioğlu, 1996, Bölüm 6) literatürü ele alındı.

Öğrencilere; 5 ve 6 Nisan 2006 günkü UİP derslerine, bir "quiz" olasılığına karşı mutlaka önceden hazırlanarak gelmeleri gerektiği söylendi.

2006.03.29: Korumacılığın Politik İktisadı - Giriş

29.3.2006 Çarşamba günü 9:30 - 11:20 saatleri arasında yapılan iki derste, UIP_2006-06.ppt dosyası yardımıyla, gelişmekte olan ve gelimiş ekonomilerde uygulanan korumacı politikaların "politik iktisadı" incelenmeye başlandı:

• Korumacılığın maliyet ve fayda analizi (kısmi ve genel denge analizi)
• Serbest Ticaret Yanlısı 3 Temel Argüman
• Korumacılık Yanlısı 2 Popüler Argüman
• Serbest Ticaretin İstisnası Olabilecek Durumlar: (a) Optimal Tarife Argümanı, (b) Bebek Endüstriler Tezi ve (c) Stratejik Ticaret Politikası

Bazı yararlı ve zorunlu okuma kaynakları:

• Gelişmekte Olan Ülkelerde Ticaret Politikası (K & O, Bölüm 10)
• İleri Ülkelerde Stratejik Ticaret Politikaları (K & O, Bölüm 11)
• Merkantilistler & Fizyokratlar (Kibritçioğlu, 1996, Bölüm 3)
• Friedrich List ve "Bebek Endüstriler Tezi" (Kibritçioğlu, 1996, Bölüm 6)

TCMB'nin Ödemeler Dengesi Veri ve Raporları

Türkiye'nin ödemeler dengesiyle ilgili güncel TCMB veri, rapor ve yöntem notlarına şu iki linkten ulaşabilirsiniz:

• Ödemeler Dengesi İstatistikleri ve Uluslararası Yatırım Pozisyonu
• Periyodik Ödemeler Dengesi Raporları

Bahar 2006 yarıyılındaki UİP dersiyle ilgili olarak özellikle şu iki yeni/güncel metni mutlaka okumanız önerilir:

• Ödemeler Dengesi Metodolojisi ve Türkiye Uygulaması
• Uluslararası Yatırım Pozisyonu Türkiye Uygulaması

Ayrıca, konuyla yakından ilgili şu linklerdeki dökümanlara bakmayı da ihmal etmeyiniz:

• Reel Efektif Döviz Kuru
• Uluslararası Rezervler ve Döviz Likiditesi
• Ödemeler Dengesinde "Net Hata ve Noksan" Kalemi Üzerine Bir Değerlendirme
• TCMB Araştırmaları

2006.03.23: Büyük Ülke İçin Genel Denge Analizi

23.3.2006 Perşembe günü 9:30 - 12:20 saatleri arasında yapılan üç derste UIP_2006-05.ppt dosyası yardımıyla, büyük ülkeler için genel denge analizinin "teklif eğrileri" (offer curve) kullanılarak nasıl uygulanabileceği grafiksel olarak incelendi. Büyük bir ithalatçı ülke tarafından uygulanan gümrük tarifesinin (genel denge analizi) refah ve dış ticaret haddi etkileri teklif eğrileri kullanılarak ele alındıktan sonra, sırasıyla şu konular incelendi:

• Lerner'in "simetri teoremi"
• Optimal tarife oranı ve argümanı
• Metzler Paradoksu

Bu konularla ilgili özet bilgi için bakılabilecek bir kaynak:

• Deardorff's Glossary of International Economics

2006.03.22: İhracat ve Üretim Sübvansiyonları ve İhracat Vergileri

22.3.2006 Çarşamba günü 9:30 - 11:20 saatleri arasında yapılan iki derste UIP_2006-04.ppt dosyası yardımıyla şu dış ticaret politikalarının yurtiçi refah etkileri grafiksel olarak incelendi:

• Büyük bir ihracatçı ülke tarafından uygulanan ihracat sübvansiyonu (kısmi denge analizi)
• Küçük bir ithalatçı ülke tarafından uygulanan üretim sübvansiyonu (kısmi denge analizi)
• Küçük bir ihracatçı ülkede uygulanan ihracat vergisi (kısmi denge analizi)
• Küçük bir ithalatçı ülkede uygulanan gümrük tarifesi (genel denge analizi)

2006.03.16: Küçük ve Büyük Ülkelerde Tarife, Kota ve GİSA Etkililiği

16.3.2006 Perşembe günü saat 9:30 - 12:20 saatleri arasında yapılan üç derste, UIP_2006-04.ppt dosyası yardımıyla, önce, kısmi denge analizi çerçevesinde bir gümrük tarifesinin küçük ve büyük ülke varsayımları altında yaratacağı refah etkileri tüketici ve üretici fazlası kavramları kullanılarak ele alındı. Daha sonra, özellikle Kibritçioğlu (1996: Bölüm 5)'deki anlatım çerçevesinde küçük ülke için tarife analizi kota ve gönüllü ihracat sınırlaması anlaşmasını da kapsayacak biçimde karşılaştırmalı olarak genişletildi.

Anlatımlar sırasında öğrencilere küçük araştırma/düşünme ödevleri verildi. Bu bağlamda, öğrencilerin, özellikle, iki ülke ve tek mallı bir dış ticaret modelinde büyük bir ithalatçı ülke gümrük tarifesi koyunca bunun "küresel (= bizim ülke + yabancı ülke) refah" üzerindeki etkisiyle ilgili grafiksel analizi türetmeleri istendi. İPUCU: Baldwin ve Wyplosz'un (2003/04: Bölüm 4) ders slaytları ve interaktif çalışma slaytlarına bakabilirsiniz!

Gerek 15 gerekse 16 Mart 2006 günkü derslerde, korumacılığın kamuoyundaki yaygın kanının aksine niçin genelde iktisatçılar tarafından zararlı bulunduğu konusu tartışıldı. Bu konuyla ilgili olarak öğrencilerin (ileride final sınavı sorumluluğuna doğrudan eklenmesi düşünülen) şu iki makaleyi şimdiden okumaya başlamaları tavsiye edildi:

• Coughlin, C. C. (2002): "The Controversy over Free Trade: The Gap Between Economists and General Public". FRB of St. Louis Review, 84/1: 1-21.
• Bhagwati, J. (2001): "Confronting Conventional Threats to Free Trade: The Postwar Revolution in the Theory of Commercial Policy", in: Free Trade Today, Bölüm 1, Princeton University Press. [html]

Ayrıca, "tarife-dışı ticaret engelleri" ile ilgili iyi bir yardımcı kaynak olarak öğrencilerin şu makaleyi okuyabilecekleri belirtildi:

• Coughlin, C. C. ve Geoffrey E. Wood (1989): "An Introduction to Non-Tariff Barriers to Trade". FRB of St. Louis Review, 71(1): 32-46.

2006.03.15: Dış Ticaret Politikası Araçlarının Etkililiği (Giriş)

15.3.2006 Çarşamba günü saat 9:30 - 11:20 saatleri arasında yapılan iki derste UIP_2006-04.ppt dosyası yardımıyla C2 konu blokunun (dış ticaret politikası araçlarının refah etkileri) ele alınmaya başlandı. Bu derse gelmeden önce Kibritçioğlu (1996: Bölüm 5)'in okunmuş olması yararlı ve zorunluydu.

Bu derslerde, dış ticaret politikası araçlarının refah üzerindeki etkilerinin analizi açısından özellikle küçük-büyük ülke ayrımının ve kısmi-genel denge varsayımının önemi ele alındı.

UİP 3 Ders Sınavı: Erteleme

AÜSBF Dekanlığı tarafından 10.3.2006 tarihinde yapılacağı duyurulan UİP dersi "3 Ders Sınavı", sınava girecek öğrencilerinin çoğunun sınav günlerinin başka sınavlarınkiyle çakışıyor olması nedeniyle, 15.3.2006 Çarşamba günü saat 13:30'a ertelendi.

Sınava girecek öğrencilerin sınav günü 13:30'da dersin öğretim üyesinin odasına gitmeleri gerekmektedir.

Sınava girecek öğrencilerin sınav sorumluluğu, Bahar 2005 yarıyılı final sınavınınkiyle aynıdır. Sınav, sınava girecek öğrencilerin sayısına göre sözlü veya yazılı olarak yapılacaktır.

UİP Dersi Okuma Sorumluluğu Hakkında

UİP dersi çerçevesinde derslerde kullanılmakta olan slaytlarda sözü edilen yabancı ders kitabı bölümlerine ek olarak okunması gereken bazı metinler ve geçmiş sınav sorusu örnekleri elektronik arşivimize koyulmuştur: Arşiv ! [ kullanıcı adı & şifre gerekli ]

İleride zamanı gelince söz konusu dökümanları hangi bağlamda okunması gerektiği ayrıca duyurulacak olmakla birlikte, dersi alan öğrencilerin bunları bir an önce arşivden edinmesi yararlı olacaktır.

UİP Ders Slayt Dosyaları

9.3.2006 (saat 12:30) itibariyle, Bahar 2006 yarıyılında ele almayı planladığımız A, B ve C1 konu bloklarını ilk üç slayt dosyası yardımıyla incelemiş bulunuyoruz:

• UIP_2006-01.ppt (A, genel giriş)
• UIP_2006-02.ppt (B, çekim modeli)
• UIP_2006-03.ppt (C1, dış ticaret politikası araçları ve efektif koruma)

Önümüzdeki haftadan (15-16.03.2006) itibaren ele alacağımız konuları ise derslerde şu slayt dosyalarını kullanarak ele almayı planlıyoruz:

• UIP_2006-04.ppt (C2, politika etkileri)
• UIP_2006-05.ppt (C2 konusunun devamı)
• UIP_2006-06.ppt (C3, korumacılığın politik iktisadı)
• UIP_2006-07.ppt (C4, uluslararası ekonomik bütünleşme)
• UIP_2006-08.ppt (D, açık ekonomi makroiktisadı ve DD-AA modeli)

Dikkat: Bu slayt dosyalarında ileride gerekirse içerik, sıra ve biçim değişikliği yapılabilir!

Bir bölümü dersi alan öğrenciler tarafından sınıfta anlatılacak veya tartışma grupları tarafından işlenecek olan C5, E, F ve G konu bloklarıyla ilgili dosyalar ileride arşive yüklendiğinde yine bu sayfada duyurulacaktır.

Sınıf İçi Tartışma (1): "Tekstilci hükümetten destek istedi"

Mart 2006 itibariyle Türkiye'deki dokuma (tekstil) ve hazır giyim sektörü ciddi bir darboğaza girmiş gözüküyor: http://ntvmsnbc.com/news/363302.asp

Sizce bu krizin temel sebepleri nelerdir? Kriz önceden öngörülemez miydi? Kriziden çıkış için sektör temsilcilerinin yazılı ve görsel basına yansıyan isteklerini birer iktisatçı adayı olarak yerinde buluyor musunuz? Bu konuyla ilgili olarak hükümetin yaklaşımını ve çözüm girişimini nasıl değerlendiriyorsunuz? Size göre bu sorundan çıkış için gündemde olanlardan başka yollar mevcut mudur? Niçin? Ne ölçüde? Hangi koşullar altında?

Özellikle uluslararası iktisat teorisi ve politikası dersleri perspektifinden bu konuyu 9.3.2006 Perşembe günü son (bir veya iki) derste sınıfta geniş biçimde tartışmak üzere bir ön hazırlık yapınız.

Söz konusu derse, dersi almakta olan 113 öğrencinin tamamının mutlaka hazırlanarak gelmesi ve tartışmalara kesinlikle aktif biçimde katılması zorunludur.

Derse Gelmeden Önce (veya En Geç Dersten Sonra) Mutlaka Okunması/İncelenmesi Gereken Kaynaklar:

• Kibritçioğlu (1996): "Uluslararası Rekabet Gücü"
• Dünya Ticaret Örgütü (WTO) Dokuma ve Hazır Giyim Anlaşması
• Nordas (2004): "The Global Textile and Clothing Industry post the Agreement on Textiles and Clothing"
• TurkishTime (2004), Tekstil Sektörü Özel Sayısı
• Hasan Ersel'in Görüşleri
• Tamer Müftüoğlu'nun Görüşleri
• The Economist (25.2.2006-3.3.2006): "Italian Textiles and China"
• The Economist: "Tekstil, Hazır Giyim ve Moda Konulu Düğer Makaleler"
• Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD)
  
  

2006.03.09: Nominal-Efektif Koruma ve Tekstil-Hazır Giyim Sektörünün Durumu

9.3.2006 Perşembe günü 9:30 - 12:20 saatlerinde yapılan UİP derslerinde önce dış ticaret politikası araçlarının tanımları ve "nominal ve efektif koruma" (nominal and effective protection) kavramları üzerinde durulup bazı sayısal örnekler incelendi.

Ardından, öğrencilerin zorunlu ve aktif katılımıyla ( Katılım oranı = 60 / 113 = % 53.1 !!! ), Türkiye'de tekstil ve hazır giyim sektörünün "içine düştüğü" durum tartışıldı.

Tartışmanın bitiminde; bütün öğrencilerin yapılan tartışmayı özetleyen genel bir kişisel değerlendirme hazırlayarak bunu üyesi oldukları UİP elektronik tartışma platformuna girip (http://groups.google.com/group/uip-ikt302/browse_thread/thread/031190f699e76735) mevcut soruya yanıt olarak listeye göndermeleri gerektiği belirtildi.

Dersle ilgili gerekli/yararlı elektronik dosyalar (kullanıcı adı ve şifre gerekli):

• UIP_2006-03.ppt (dış ticaret politikası araçları ve korumanın ölçülmesi)
• effective-protection.xls (nominal-efektif koruma hesap alıştırmaları)

2006.03.08: Dış Ticaret Politikası Araçları

8.3.2006 Çarşamba günü 9:30 - 11:20 saatlerinde yapılan UİP derslerinde önce "çekim modeli" ile ilgili anlatımlar tamamlandı, daha sonra ise dış ticaret politikası tanımı ve araçları ele alınmaya başlandı.

Dersle ilgili gerekli/yararlı elektronik dosyalar (kullanıcı adı ve şifre gerekli):

• UIP_2006-02.ppt (çekim modeli)
• UIP_2006-03.ppt (dış ticaret politikası araçları ve korumanın ölçülmesi)

UİT 3 Ders Sınavı: Erteleme

Daha önce, 2.3.2006 Perşembe günü saat 16:00'da yapılacağı ilan edilen UİT dersi "3 Ders Sınavı", Güz 2005 yarıyılı notlarının açıklanmasındaki gecikmeler ve bazı öğrencilerin sınav günlerindeki çakışmalar nedeniyle, 16.3.2006 Perşembe günü saat 13:30'a ertelenmiştir.

Sınava girecek öğrencilerin sınav günü 13:30'da dersin öğretim üyesinin odasına gitmeleri gerekecektir.

Sınava girecek öğrencilerin sınav sorumluluğu, Güz 2005 yarıyılı final sınavınınkiyle aynıdır. Sınav, sınava girecek öğrencilerin sayısına göre sözlü veya yazılı olarak yapılacaktır.

2006.03.02: Dünya Ticareti ve "Gravity Model"

2.3.2006 Perşembe günü saat 9:30-12:20 arasında yapılan derslerde, önce dünya ticaretiyle ilgili bazı gözlemler özetlendi, sonra da UIP_2006-02.ppt dosyası yardımıyla "Çekim Modeli" (Gravity model) ele alındı.

Bu konuyla ilgili olarak, dersi alan öğrencilerin Krugman & Obstfeld (2006: Bölüm 2, "World Trade: An Overview", s. 10-23)'yi okumaları tavsiye edildi.

Gelecek hafta yapılacak derslerde "çekim modeli" konusu (B) tamamlanarak C konu blokuna geçilmesi planlanıyor: UIP_2006-03.ppt

Bazı Yararlı İnternet Linkleri:

• Head (2003): "Gravity for Beginners"
• Distance Matters (CEPII)
• Antonucci ve Manzocchi (2005)
• Christie (2001)

2006.03.01: UİP Dersinin Konularına Giriş

1.3.2006 Çarşamba günü 9:30-11:20 saatleri arasında yapılan UİP derslerinde "uluslararası iktisat"ın konuları anımsatılıp bunlardan hangilerinin ne ölçüde Bahar 2006 yarıyılındaki UİP dersinde ele alınacağı anlatıldı. Ağırlıklı olarak, "ekonomik küreselleşme" ve "ekonomik bütünleşme/entegrasyon" kavramları üzerinde duruldu.

Ders anlatımında kullanılan slayt dosyası 28.2.2006 akşamı arşive yerleştirimişti: UIP_2006-01.ppt.

Dönem boyunca; slayt dosyalarına ulaşabilmek için, geçen yarıyılda da olduğu gibi, AÜSBF'de vermekte olduğum UİP dersini resmen alıyor olmanız ve gerekli "kullanıcı ismi" ve "şifre"ye sahip olmanız gerekmektedir.

"Küreselleşme" Konusunda Yararlı Okuma Önerileri:

• Baldwin ve Martin (1999)
• Helliwell (2000)
• Panagariya (2003)
• Diğer Yararlı Kaynaklar